De darmmicrobiota van senioren: wat vertelt het ons?

Het natuurlijke proces van veroudering gaat gepaard met een alteratie van de darmmicrobiota. Dit kan een chronische laaggradige inflammatie met zich meebrengen dewelke mogelijks in relatie staat met leeftijdsgerelateerde co-morbiditeiten. Drie onderzoeken in de kijker. 

Kernboodschappen: 

Veroudering gaat gepaard met een alteratie van de darmmicrobiota 
De samenstelling, de diversiteit en de functionele kenmerken veranderen 
Dit zou een invloed hebben op leeftijdsgerelateerde pathologieën 
Mogelijks heeft het ook een effect op de hersen-darm-as en cognitieve beperking als gevolg

Dysbiose bij leeftijdgerelateerde pathologieën 

Een dysbiose van de darmmicrobiota komt vaker voor bij ouderen, zo blijkt uit de bestaande studies. De alteratie van de bacteriële samenstelling wijst zich vooral uit in een daling van het aantal voordelige bacteriële geslachtssoorten, zoals Bifidobacteria en Lactobacilli, en deze die korteketenvetzuren produceren. Dit gaat gepaard met een stijging van de potentieel pro-inflammatoire commensalen.   

Good to know : De alteratie van de darmmicrobiota zou verklaard kunnen worden door significante veranderingen bij het ouder worden, zoals de biologische leeftijd, de voedingsinname, daling van fysieke activiteit, gebruik van antibiotica, … 
 

Volgens de auteurs van dit onderzoek¹ is een dysbiose de grootste risicofactor voor de ontwikkeling van leeftijdsgerelateerde morbiditeiten. Het leidt namelijk tot een beschadiging van de darmwand en leaky gut. Dit kan de daling van de immuniteit en chronische laaggradige inflammatie bij ouderen teweegbrengen, ook “immunosenscence” en “inflammaging” genoemd.  

Gezonde honderdjarigen vertonen ook een alteratie van de bacteriële samenstelling, toch behouden zij een goede diversiteit en hoeveelheid voordelige commensalen wat gezond ouder worden in de hand zou werken. De daling van de biodiversiteit kan bij fragiele senioren echter een exacerbatie van de dysbiose opwekken. 

Wat is het geheim van de Blue Zones? De 5 zones waar mensen langer leven…

De darmmicrobiota van senioren als indicator van cognitieve achteruitgang  

Veranderingen van de samenstelling, de diversiteit en de functionele kenmerken van de darmmicrobiota beïnvloedt mogelijks ook de hersen-darm-as. Volgens dit tweede onderzoek² is een ontregeling van dit communicatiekanaal doorslaggevend voor leeftijdsgerelateerde cognitieve beperkingen. Via drie routes kunnen de functies van het brein beïnvloed worden bij senioren: 

Door de vrijlating van pro-inflammatoire cytokinen en bacteriële toxines naar de bloedbaan. 
Door inhibitie van de transmissie van neurale signalen van het enterische zenuwstelsel naar het centrale zenuwstelsel. 
Door onderdrukking van de productie en vrijlating van microbiële neurotransmitters en hormonen naar het brein.

Veroudering van het brein gaat vaak gepaard met cognitieve achteruitgang en neurodegeneratieve pathologieën, zoals de ziekte van Parkinson en Alzheimer. Op het eerste zicht lijkt een causaal verband te bestaan, de alteratie van de darmmicrobiota zou bijdragen aan de ontwikkeling van deze ziekten. Toch is dit slechts een hypothese en moet er nagegaan worden of de achteruitgang een consequentie of net een inducerende factor is van de veranderingen in de bacteriële samenstelling.  

Verder onderzoek moet ook uitmaken of de darmmicrobiota een rol speelt in de geslachtsverschillen binnen deze ziekten, zoals waargenomen werd in deze studies^3,4. 

Bekijk de webinar rond senioren, mondgezondheid en darmmicrobiota!

Voeding en probiotica om gezonder oud te worden

De darmmicrobiota van senioren staat duidelijk in relatie met de gezondheid van ouderen. Of een interventie door middel van voedingsinname, pro- en prebiotica het aantal jaren in goede gezondheid kan verhogen is echter nog een vraag. De hypothese is dat het versterken van de goedaardige bacteriële geslachtssoorten in de darmmicrobiota de immuniteit van de host kan versterken. 

Gezien de complexiteit van het onderzoeksgebied moet voorzichtig worden omgegaan met de resultaten van de studies. Er zijn tal van beïnvloedende factoren, zoals etniciteit, leeftijd, voedingspatroon, omgeving… De darmmicrobiota is voor iedereen uniek wat het trekken van conclusies bemoeilijkt. 