Het belang van onze microbiota blijft verbazen. Meer onderzoek leidt tot telkens weer nieuwe inzichten en onderzoekspaden. Volgens recent onderzoekt zouden de micro-organismen in onze darm een mogelijke regulerende factor zijn van slaap, stress en het prikkelbaar darmsyndroom (PDS).

Het menselijk darm-microbioom kan de gezondheid beïnvloeden via de hersen-darm as. Voldoende en goede nachtrust zijn erkende componenten van een goede gezondheid. Vermoeidheid beïnvloedt de voedselinname en de bewegingsgewoonten. Door het gebrek aan slaap worden honger en verzadiging minder goed gereguleerd en waargenomen. Ook de motivatie om voldoende te bewegen ontbreekt vaak , waardoor de kans op gewichtstoename vergroot. Maar er is meer aan de hand, ook darmbacteriën lijden onder slaaptekort, waardoor de kwaliteit van onze darmmicrobiota in het gedrang komt.

De essentie:

• Slaap en stress zijn gekende gezondheidsfactoren
• Een goede nachtrust leidt tot een meer gediversifieerde darmmicrobiota
• Diversiteit in de darmmicrobiota is positief gecorreleerd met gezondheidseffecten
• Stress wordt gelinkt aan het PDS 

INFOGRAFIEK :

Slaap voedt de microbiota

De bewijslast dat darm micro-organismen de slaapkwaliteit beïnvloeden, en andersom, groeit. Uit een recente analyse¹ werd de diversiteit van de microbiota positief gecorreleerd met een betere slaapefficiëntie en totale slaaptijd. Deze werd negatief gecorreleerd met wakker worden na het inslapen. Verder werden ook de variatie aan Bacteroidetes en Firmicutes, interleukine-6 concentraties en abstract denken positief gelinkt aan slaap efficiëntie. Deze bevindingen wijzen op mogelijke verbanden tussen de samenstelling van de darmmicrobiota, slaap fysiologie, immuniteit en cognitie. Een veelbelovend onderzoeksterrein dat kan leiden tot mechanismen om de slaapkwaliteit te verbeteren door het moduleren van de microbiota.

Stress gelinkt met PDS

Net als slaaptekort heeft stress een impact op de gezondheid. Het is niet duidelijk hoe stress, angst en PDS gelinkt zijn of in welke orde ze voorkomen, maar studies tonen aan dat ze samen aanwezig kunnen zijn². Ongeveer 60% van de patiënten met PDS voldoen aan de criteria voor één of meerdere psychologische problemen. Nog eens 20% lijdt aan depressie en de overige aan andere aandoeningen. Verschillende theorieën kunnen de connectie tussen PDS, stress en angst verklaren:

• Hoewel psychologische problemen zoals angst geen PDS veroorzaken, zijn deze patiënten wel emotioneel gevoeliger.
• Sterke emoties zoals stress, angst en depressie produceren chemicaliën in de hersenen die pijnsignalen veroorzaken in de darmen, die hierop reageren.
• Stress en angst maken ons mogelijk meer gevoelig voor spasmen in de darmen.
• PDS kan veroorzaakt worden door het immuunsysteem dat door stress onder druk komt.

Een nieuw mechanisme ontdekt in de hersen-darm as communicatie

Een recente studie bij muizen geeft verder inzicht in mogelijke communicatiesystemen tussen darm en brein³. Sensoriële en moleculaire input uit de omgeving beïnvloed gedrag. Onze darmen worden aan tal van externe moleculen blootgesteld via de voeding. Deze componenten worden getransformeerd door de darmmicrobiota en de metabolieten worden verspreid in het lichaam en de hersenen. Volgens de bevindingen van deze studie, leiden de moleculen die ontstaan in de darm, tot complex gedrag bij muizen, door hun effecten op oligodendrocyten en myeline-patroonvorming in de hersenen.

Te onthouden:

• Slaapkwaliteit en darmmicrobiota beïnvloeden elkaar
• Een onderzoeksterrein om de slaap te verbeteren door het moduleren van de darmmicrobiota
• Stress, angst en PDS komen vaak samen voor
• Moleculen ontstaan in de darm beïnvloeden de darm-as communicatie
• Dit kan mogelijk leiden tot beter begrip van gedrag

Referenties:  

1. Smith, R. P., Easson, C., Lyle, S. M., Kapoor, R., Donnelly, C. P., Davidson, E. J., Parikh, E., Lopez, J. V., & Tartar, J. L. (2019). Gut microbiome diversity is associated with sleep physiology in humans. PloS one, 14(10), e0222394. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0222394
2. WebMD. (2021). Stress, Anxiety, and Irritable Bowel Syndrome. Geraadpleegd via https://www.webmd.com/ibs/guide/stress-anxiety-ibs
3. Needham, B.D., Funabashi, M., Adame, M.D. et al. A gut-derived metabolite alters brain activity and anxiety behaviour in mice. Nature 602, 647–653 (2022). https://doi.org/10.1038/s41586-022-04396-8