Overgewicht is een groot probleem met ernstige gevolgen voor de gezondheid.[1] Er zijn verschillende chronische aandoeningen die nauw samenhangen met overgewicht. Het metabool syndroom (ook wel insuline-resistentiesyndroom) is de laatste jaren regelmatig in het nieuws geweest.
Ongeveer 25% van de (volwassen) wereld bevolking heeft te maken met het metabool syndroom. Deze mensen hebben een zeer verhoogd risico op het krijgen van (en overlijden aan) hart- en vaatziekten zoals een hartaanval of beroerte.[1]
Het metabool syndroom is een (chronische) stofwisselingsstoornis met verschillende symptomen: glucose-intolerantie, insulineresistentie, hypertensie, hyperinsulinemie, stoornissen in de bloedstolling, dyslipidemie (hoog plasma triglyceriden en LDL-cholesterol, laag plasma HDL-cholesterol), BMI >30 of taille/heup ratio >0.9 voor mannen en >0.85 voor vrouwen.
De International Diabetes Federation definieert het metabool syndroom als een aandoening waarbij ten minste sprake is van een insulineresistentie of glucose-intolerantie en tenminste twee van bovenstaande andere symptomen.
Darmmicrobiota
Er zijn steeds meer aanwijzingen voor een verband tussen de samenstelling van de darmmicrobiota en de ontwikkeling van overgewicht en het metabool syndroom.[2][3] Het is bekend dat een vetrijke voeding een verstorende invloed heeft op de darmmicrobiota.
zie figuur 1.[5][4]
Bepaalde medicijnen spelen ook een rol. Kinderen die voor hun zesde levensmaand antibiotica krijgen hebben rond de leeftijd van 3 jaar 22% meer kans op overgewicht dan andere kinderen.[6]
Er is echter nog weinig bekend over onderliggende mechanismen. Wel weten we dat de darmmicrobiota metabole processen kan beïnvloeden, zoals de opname van energie uit voedsel. Onze darmmicrobiota spelen ook een rol bij het ontstaan van insulineresistentie, hart- en vaatziekten en andere co-morbiditeiten van overgewicht.[2]
Uit studies is bekend dat obesitas is geassocieerd met verminderde diversiteit in de darmmicrobiota. Er werd een toename gezien in de firmicuten en een verminderde populatie van bacteroïdeten. Ook is er sprake van het continue aanwezigheid van laaggradige ontstekingsreacties in het lichaam.[7][2][8][3]
De exacte oorzaak van metabool syndroom is nog niet opgehelderd maar insulineresistentie lijkt een centrale rol te spelen. Het spreekt voor zich dat slechte voedingsgewoonten voor een kettingreactie kunnen zorgen zoals te zien is in figuur 1.[5]
Een ongunstige verandering van de microbiota kan zorgen voor een toename van de darmdoorlaatbaarheid (permeabiliteit, vermindering ‘tight junctions’). Door een opeenvolging van reacties waarbij endotoxines in het lichaam terechtkomen worden ontstekingsreacties getriggerd die kunnen zorgen voor chronische metabole aandoeningen.
Invloed voeding op de darmmicrobiota.[4]
Probiotica
Omdat een deel van de oplossing mogelijk ligt in de microbiota zijn wetenschappers gaan kijken of de aan- of afwezigheid van bepaalde micro-organismen een rol spelen bij het metabool syndroom. Zowel Faecalibacterum prausnitzii als Akkermansia muciniphila komen in de literatuur regelmatig aan bod. De bacterie Akkermansia muciniphila bleek bij muizen onder andere invers te correleren met het vetgehalte, lichaamsgewicht en ontstekingsmarkers.[9] Het toedienen van deze bacterie aan obese muizen gaf een vermindering van lichaamsgewicht. Als onderdeel van de microbiota lijkt deze bacterie interessant te zijn met het oog op obesitas-gerelateerde ziekten. Het is echter nog te vroeg om hier harde conclusies aan te verbinden. Op korte termijn worden er nog geen producten verwacht met deze of andere bacteriestammen.
Referenties
[1] [Webpage] International Diabetes Federation
[2] [Artikel] Tremaroli et al., Functional interactions between the gut microbiota and host metabolism. Nature 2012; Volume 489, 242-249.
[3] [Artikel] Zupancic ML, Cantarel BL, Liu Z, Drabek EF, Ryan KA, et al. (2012) Analysis of the Gut Microbiota in the Old Order Amish and Its Relation to the Metabolic Syndrome. PLoS ONE 7(8): e43052.
[4] [Artikel] Cani et al. Changes in Gut Microbiota Control Metabolic Endotoxemia-Induced Inflammation in High-Fat Diet–Induced Obesity and Diabetes in Mice. Diabetes 2008; volume 57, 1470-1481.
[5] [Artikel] Cani, Patrice D.; Delzenne, Nathalie M. The Role of the Gut Microbiota in Energy Metabolism and Metabolic Disease. Current Pharmaceutical Design, Volume 15, Number 13, May 2009; pp. 1546-1558(13)
[6] [Artikel] Trasande, L, et al. Blaser MJ. Infant antibiotic exposures and early-life body mass. Int J Obes (Lond). 2012 Aug 21.
[7] [Artikel]Turnbaugh et al., An obesity-associated gut microbiome with increased capacity for energy harvest Nature 2006, Volume 444, 1027-1031.
[8] [Artikel] Bäckhed et al., Mechanisms underlying the resistance to diet-induced obesity in germ-free mice. PNAS 2007; Volume 104, 979-984.
[9] [Pubmed]Everard A,et al Cross-talk between Akkermansia muciniphila and intestinal epithelium controls diet-induced obesity. Proc Natl Acad Sci U S A. 2013 May 28;110(22):9066-71.
